معاون علمی و فناوری رئیس جمهور مطرح كرد؛

نقش حمایت های رهبری در رشد فناوری

نقش حمایت های رهبری در رشد فناوری مداربسته: معاون علمی و فناوری رییس جمهور ضمن تشریح سهم فعلی دانش بنیانها در تولید ناخالص داخلی نقش حمایتهای رهبری از این بخش را بسیار پر رنگ عنوان نمود.



به گزارش مداربسته به نقل از پایگاه اطلاع رسانی رهبر انقلاب، رهبر انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۱ را بعنوان سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گذاری کردند. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری یکی از مهم ترین جایگاه های دولتی است که نسبت مستقیمی با شعار سال ۱۴۰۱ دارد.
به همین مناسبت پایگاه KHAMENEI.IR برای تحلیل و ارزیابی وضعیت فعلی کشور در زمینه دانش بنیان، به گفت و گو با دکتر سورنا ستاری پرداخته است. ستاری معتقد می باشد که مهم ترین خاصیت تولید دانش بنیان، بومی سازی تولید متناسب با مسائل جامعه و جدا شدن از فرهنگ اقتصاد نفتی است.
* باتوجه به نامگذاری سال ۱۴۰۱ بعنوان سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» از اینجا گفتگو را شروع نماییم که اصولاً تولید دانش بنیان چه خاصیت ها و مختصات متمایزی دارد؟
ببینید دانش بنیان قبل از هر چیزی یک فرهنگ است، که این فرهنگ در هر بخشی باید مدنظر قرار بگیرد. در زمینه ی تولید من همیشه گفتم یک فرقی هست بین کارخانه و صنعت. صنعت جایی است که ما در آن طراحی می نماییم، ماشین سازی می نماییم. صنعت جایی است که خطوط تولید را خودمان می سازیم. این که ما یک خطّ تولید را از خارج از کشور بیاوریم و یک جنسی را خلاصه در داخل تولید بکنیم این احتیاج به دانشگاه ندارد. هر کسی پول داشته باشد یک مقدار هم همت داشته باشد می تواند این کار را انجام بدهد. وقتی داریم راجع به صنعت صحبت می نماییم راجع به ساختاری داریم صحبت می نماییم که زایش دارد، نوآوری در آن متبلور می شود و یک اتفاقاتی در زمینه ی استفاده از نیروی متخصص و بقیه ی این موارد اتفاق می افتد. آنجاست که آدم ها مهم می شوند. بخشی که تحقیق و توسعه دارد و هزینه ی سنگینی را روی پژوهش انجام می دهد این می شود صنعت. وگرنه به غیر از این باشد می شود کارخانه. و بارها راجع به بحث خودروسازی با من صحبت کردند که چرا خودروسازی ما این طور است. خودروسازی ما کارخانه است صنعت نیست.
وقتی راجع به تولید دانش بنیان داریم صحبت می نماییم تولید دانش بنیان تولیدی است که طراحی هایش برای خودمان است، تحقیق توسعه اش متعلق به خودمان است. محصول را خودمان بومی سازی می نماییم برای مردم خودمان. و این تحقیق و توسعه نوآوری در آن جریان دارد بعنوان یک اصل. این می شود تفاوت آن تولید دانش بنیان، با این تولیدی که داریم راجع به آن صحبت می نماییم.
* در این فضا با چه ظرفیت های بالقوه و بالفعلی روبرو هستیم؟
ببینید ما نیروی انسانی فوق العاده ای داریم. الان خب تعداد شرکتهای دانش بنیان مان بیش از ۶۴۰۰ شرکت است. هر جایی که این شرکتها تعدادشان از لحاظ کمی و کیفی بالا بوده ما توانستیم با تحریم مقابله نماییم. بطورمثال یکی از جاهایی که ما خیلی ضعیفیم بخش کشاوزی است. تعداد شرکت های دانش بنیان حوزه ی کشاورزی یک درصد کل شرکت های دانش بنیان ما هم نیست.
این مسئله دلیلهای مختلفی دارد، بطورمثال یکی از آنها یارانه های زیادی است که دولت در زمینه ی کشاورزی پرداخت می کند و یا شبکه هایی که در زمینه های مختلف واردات مشغول اند. وگرنه کشوری مثل ما هیچ گاه نباید غذایش را از خارج کشور تامین بکند. ما با فناوری می توانیم با همین عده و عده ی خودمان بطورمثال با همین وضعیت محیط زیست با همین وضعیت آبی که داریم بواسطه ی فناوری های جدید، نیاز غذایی کشور خودمان را تهیه بکنیم. و این احتیاج به دانش و نوآوری دارد که وارد حوزه ی کشاورزی بشود.
ما ظرفیت خیلی بالایی در این عرصه داریم. هم اکنون قریب به سه درصد تولید ناخالص داخلی مان در زمینه ی دانش بنیان هست. ولی واقعاً ظرفیت کشور بیشتر از اینهاست و به سمت آن اهدافی که رهبر انقلاب بیان کرده اند -که بیش از پنج درصد مدنظرشان هست- باید حرکت نماییم. یعنی این حداقل مطالبه ای است که ایشان در این مساله داشته اند. ما هنوز فاصله داریم با اهدافمان، ولی رشد این زیست بوم بسیار عالی بوده است. یکی دیگر از مؤلفه های لازم، همراهی کردن سازمان های دیگر با دانش بنیان هاست. ببینید! یک سازمان، فقط وزارت و وزیر و اینها نیست. یک ساختاری ما داریم که بر طبق همین اقتصاد سنتی درست شده است. در بخش خصوصی نیز به همین شکل است. در کارخانجات خصوصی همین است در دولتش هم همچنین است. این یک فرهنگ است که باید همه مان با آن بتوانیم خودمان را وفق بدهیم تا اتفاقات خوبی برایمان بیفتد.
* در زمینه دانش بنیان چه ظرفیتی برای اشتغال و به کارگیری نیروی انسانی وجود دارد؟
اشتغال حوزه ی دانش بنیان اشتغال نیروهای تحصیل کرده است. هم اکنون قریب به ۴۰۰ هزار نفر بصورت مستقیم در این عرصه داریم که مشغول کار هستند. حالا چه استارتاپ های کوچک چه شرکت هایی که نسبتاً بالغ شدند و در این عرصه مشغولند. اشتغال این حوزه اشتغال نخبگانی است اشتغال نیروی تحصیل کرده است، نیروهایی که قابلیت تغییر محیط اطرافشان را دارند. در زمینه ی غیرمستقیم شان خیلی می توانند تأثیرگذار باشند.
مهم این است که ما بتوانیم یک ارزش افزوده ای را در اقتصاد ایجاد بکنیم. خیلی از این شرکت هایی که در این عرصه ی دانش بنیان دارند کار می کنند شما می بینید در یک آپارتمان چند ده متری میلیاردها تومان درآمد دارند. این ارزش افزوده، ارزش افزوده ی دانش است. که روی ماده اولیه سوار می شود و موجب می شود که این اتفاقات در اقتصاد بیفتد.
* با این تفاصیل، دانش بنیان کردن تولید باتوجه به وضعیت فعلی اقتصادی و نیروی انسانی یک موضوع اولویت دار شمرده می شود.
بله. ببینید ما قریب به چهار میلیون دانشجو داریم. ما در کشورمان بیش از چهارده پانزده میلیون نفر آدم تحصیل کرده داریم. راهی جز این نداریم که به این سمت برویم. نیروی انسانی فوق العاده ای داریم. برای حفظ و جذبشان، به جهت اینکه اقتصادمان را از این سلطه نفت رها نماییم، به تولید دانش بنیان نیاز داریم. خود نفت مهم نیست، مهم فرهنگ نفتی است. که این فرهنگ نفتی سبب شده که ما یک دولت چاق، این قدر بروکراسی، این قدر قوانین متناقض و محیط کسب وکار نامناسب برای کارآفرینی داشته باشیم. بالاخره ما یک ملت هستیم، ۵ هزار سال تاریخ داریم.
ما تاریخ کارآفرینی داریم، تاریخ تجارت داریم، تاریخ دانش داریم، تاریخ فناوری داریم. آن موقع که نفت نداشتیم به این اهداف دست پیدا کردیم. این که کشور به این برسد که بطورمثال اگر نفتش را نفروشد می خواهد پولش را از کجا در بیاورید؟ اینها واقعاً برای یک کشوری مثل ما زجرآور است. در دوران تحریم ما تجربه کردیم که بدون نفت هم می شود اقتصاد را اداره کرد. اگر تحریم نبودیم که الان بسیاری از این شرکت های دانش بنیان وجود هم نداشتند.
به هر حال تغییر رفتار بازیگران بزرگ اقتصاد، مثل وزارتخانه های نفت، نیرو و جهاد کشاورزی خیلی می تواند در توسعه حوزه دانش بنیان مؤثر باشد. این تغییر رفتار به ماهیت خود این وزارتخانه ها هم برمی گردد. الان چنین ماهیتی ندارند. ما برای هر مورد از پروژه ها باید فشارهای سنگین روی وزارتخانه ها بگذاریم تا بطورمثال در فلان مناقصه شرکت خارجی نیاید، یا نماینده ی خارجی این کار را نکند. یا این که از محصولاتی که نمونه اش در داخل تولید شده است استفاده بکنند. این مسائل وقتی روان می شود که فرهنگ آن در جامعه توسعه پیدا بکند.
* تا بحث دانش بنیان مطرح می شود فوراً اذهان سمت تولید محصولات و الگوهای دانشی با فناوری بالا می رود. قدری درباره تنوع موضوعی و حوزه ای دانش بنیان ها صحبت کنید.
ببینید همانطور که گفتم این یک فرهنگ است که در کشور توسعه می یابد. یک بخش عمده ای از آن شرکتها در زمینه های صنایع نرم دارند کار می کنند. یعنی کارهایی که پایه ی اصلی آن علوم انسانی است.
مثلاً از یک عروسکی که طراحی می شود، تکنولوژی ای که در طراحی، داستان سازی و نحوه ی ساخت آن استفاده بکار می رود در این عرصه قرار می گیرد، تا بازی، پویانمایی و حتی فیلم و جلوه های ویژه که اینها همه کاربردهای دانش است.
از این موارد تا حوزه های تکنولوژی های پیچیده روز، مثل سخت افزار کامپیوتر، سخت افزار حوزه ی آی سی تی، میکروالکترونیک، تا حوزه های دیگر مثل کشاورزی، که از نظر اقتصادی بسیار به صرفه است. حوزه ی کشاورزی یکی از جاهایی است که ورود تکنولوژی در آن فوق العاده خلق سرمایه می کند و ارزش افزوده ی محصولات را بالا می برد. همان چیزی که ما در این سال ها از آن غافل بوده ایم.
ما بیش از ۹۵ درصد زعفران دنیا را تولید می نماییم ولی سهم مان همیشه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار در صادرات آن بصورت ماده خام بوده است. در صورتیکه این یک تجارت بالای ۹ میلیارد دلاری در دنیا است. این ارزش افزوده ای که در زمینه های مختلف بواسطه ی دانش ایجاد می شود آن بخشی است که می تواند اقتصاد را خیلی تقویت کند.
* در طرح های کلان تولیدی و علمی کشور جایی برای دانش بنیان ها در نظر گرفته شده است؟
در نقشه ی جامع علمی کشور بخش دانش بنیان وجود دارد. این نقشه در شورای عالی انقلاب فرهنگی هم مصوب شده است. درباره تمام مشکلاتی که در این ده سال در زمینه ی دانش بنیان داشتیم، از حدود سه سال پیش با مجلس درحال گفت و گو و حل و فصل مسائل هستیم و خوشبختانه الان قانون جهش تولید دانش بنیان در مجلس تصویب شده و درحال رفت و برگشت با شورای نگهبان است و به زودی نهایی می شود. آن قانون می تواند یک اتفاق بزرگ برای حوزه ی دانش بنیان کشور باشد. این نتیجه ی سه سال کار است. پروسه آن از مجلس قبل آغاز شد و امروز به اینجا رسیده است. قانون جهش دانش بنیان اگر درست عمل بشود، ما سال جدید حتما رشد شایان توجهی در زمینه ی دانش بنیان خواهیم داشت.
* رهبر انقلاب در چند سال اخیر تاکید زیادی بر حوزه ی دانش بنیان داشته اند. حمایت های ایشان چه تأثیری در رشد و گسترش این فضا در کشور داشته است؟
من خدمت رهبر انقلاب هم گفتم اگر حمایت ایشان نبود ما هم این جا نبودیم. فقط گفته های ایشان درباره موضوع دانش بنیان چند جلد کتاب است. خود معاونت علمی و فناوری زاییده ی تفکر رهبر انقلاب است. حمایت های فوق العاده ی رهبر انقلاب در این سال ها از حوزه دانش بنیان، سبب شده است تا معاونت علمی این پویایی را داشته باشد و در میان وزارتخانه های مختلف بتواند کار بکند و جوان ها وارد این کارها شوند و ایده هایشان را تبدیل به محصول و ارزش افزوده کنند.
ما همه مدیون این فضا هستیم. خیلی از چیزهایی که یک دهه قبل در فضای اقتصاد نفتی یک ننگ محسوب می شد، الان یک ارزش است. آن وقت اصلاً نمی توانستیم در محیط علمی بگوییم که یک استاد دانشگاه می تواند شرکت داشته باشد. یا دانشگاه ها بیایند درآمدهایشان را با کار در این عرصه متنوع کنند. یا بپرسیم چرا این قدر وابستگی به دولت وجود دارد؟ پس قرارداد ارتباط با صنعت چه می شود؟ درواقع شرکت های دانش بنیان چه می شود؟ اصلاً این حرف ها را نمی شد زد. الان شما در طول این هفت، هشت سال اخیر فقط عدد لغاتی که به ادبیات کارآفرینی کشور اضافه شده است را ببینید. پارک های علم و فناوری، شرکت های دانش بنیان، شرکت های خلاق، کارخانجات نوآوری، مراکز نوآوری، صندوق های خطرپذیر و…. این ها فقط قسمتی از لغاتی است که به ادبیات کارآفرینی کشور اضافه شده و پایه ی رشد همان فرهنگی است که راجع به آن صحبت می نماییم. اینها همه مدیون این حمایت ها است.
واقعاً هر وقت ما خدمت رهبر انقلاب نامه ای ارسال کردیم، جواب های بسیار صریحی گرفتیم. ان شاءالله دولت سیزدهم هم از این حوزه حمایت لازم را داشته باشد. من در همین مدت کوتاه همکاری با دولت جدید، خیلی خوشحالم از این که می بینم خیلی از مشکلات گذشته ی ما دارد حل می شود. نمونه اش تصویب همین قانون جهش تولید در مجلس است. ما بیش از سی نماینده در مجلس شورای اسلامی داریم که عضوی از همین زیست بوم دانش بنیان بوده و الان نماینده شده اند. چرا یک قانون آنجا تصویب می شود؟ چون مجلس، مجلسی است که این اصول را می فهمد. ادبیات کارآفرینی را در زمینه ی دانش بنیان متوجه می شود.
بخش خصوصی در اتاق تجاری تهران فکر می کنم ۴۲ عضو دارد، که حدود هفده، هجده مورد از آنها شرکت های دانش بنیان اند. خب یک زمانی اتاق تجاری در دست تجار و بازرگانان بوده است، وقتی که در آن جا راجع به محیط کسب وکار صحبت می شد، آن موقع فضای غالب واردات بوده است. الان فضای حاکم، فضای تولید است، فضای صادرات است و بحث بر سر حل مشکلات تولید و صادرات است.
* بعنوان سوال آخر چه آینده ای را برای این حوزه تصور می کنید؟
ما هدف گذاری کردیم که با تصویب قانون جهش تولید برای سال آینده در تمام حوزه های دانش بنیان سی درصد رشد حداقل داشته باشیم. البته در بحث درآمدها بطور قطع عدد بالاتر از این است. ما سال قبل نیز نسبت به امسال هم یعنی سال ۱۴۰۰ نسبت به ۹۹ هم قریب به دو برابر رشد داشتیم. انتظار داریم که امسال تعداد شرکت های دانش بنیان مان به مرز نه هزار شرکت برسد.


منبع:

1401/01/02
18:58:36
5.0 / 5
384
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۷ بعلاوه ۵
دوربین مداربسته

newcctv.ir - حقوق مادی و معنوی سایت مداربسته محفوظ است

دوربین مداربسته مداربسته

انواع دوربین مداربسته