دستاوردی دیگر از محققان ایرانی؛
تولید زنبورهای مخملی سازگار با شرایط اقلیمی ایران
مداربسته: شرکت دانش بنیان ایرانی موفق به پرورش تجاری زنبورهای گرده افشان به نام «زنبورهای مخملی» در ایران شد. بدین سان امکان تولید نژاد بومی زنبورهایی که سازگار با شرایط ایران باشند، فراهم گشته است.
زنبورهای مخملی گرده افشان از راسته بال غشائیان (Hymenoptera) متعلق به خانواده زنبورهای گرده افشان، (Apoidea) حشراتی بسیار موفق هستند. همه زنبورهای گرده افشان در طول زندگی خود از شهد و گرده گیاهان تغذیه می کنند.
در اجتماع زنبورهای گرده افشان، ماده های بالغ مواد غذایی را برای نوزادان خود جمع می کنند، بطوریکه نوزادانشان نیازی به تحرک نداشته باشند؛ چونکه این زنبورها در مرحله نوزادی یا لاروی شبیه کرم بوده و بطور کلی ضعیف، بی دفاع و دارای حرکت بسیار محدود هستند.
شیوه زندگی زنبورهای گرده افشان همچون زنبورهای مخملی بصورت کُلُنی یا اجتماعی است. در سراسر محدوده انتشار زنبورهای گرده افشان خصوصاً در منطقه معتدل در نیمکره شمالی، زنبورهای مخملی بعنوان گرده افشان های بومی روی محصولات زراعی و همین طور روی گیاهان وحشی بسیار فراوان هستند. بدین سان خیلی از گیاهان برای گرده افشانی توسط زنبورهای مخملی، سازگار شده اند.
تحقیق در مورد چگونگی استفاده از زنبورهای مخملی بعنوان گرده افشان به حدود یک صد سال قبل برمی گردد. پرورش انبوه این زنبورها در دنیا دارای سابقه نسبتاً طولانی (حدود ۳۵ سال) است اما اطلاعات علمی و تجربی آن در اختیار شرکت های بزرگ تجاری است و کمتر انتشار یافته است.
دستگاه تنفسی زنبورهای مخملی همانند سایر زنبورهاست ولی نکته قابل توجه در مورد این زنبورها مربوط به ورود و خروج هوا در هنگام پرواز از روزنه های تنفسی قفس سینه ای است که موجب ایجاد صدای وزوز یا به اصطلاح Buzzing در این زنبورها می شود. این عمل در افزایش قابلیت گرده افشانی نقش موثری دارد.
علیرضا منفرد مدیرعامل شرکت دانش بنیان زیست گرد افشان دنا در گفت و گو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا درباره پرورش این زنبورها در ایران اظهار داشت: ما پرورش دهنده زنبورهای گرده افشان گلخانه ای با نام زنبورهای مخملی در ایران هستیم. بدن این زنبورها پوشیده از موهای منشعب است و توانایی بالایی در انتقال دانه گرده دارند.
وی اضافه کرد: نکته مهم در زیست شناسی این زنبورها آنست که آنها برای تغذیه نوزادان و رشد آنها تنها از شهد و گرده گل های گیاهان استفاده می نمایند و از سویی موجب گرده افشانی و تولید بذر و میوه در گیاهان می شوند. این امر موجب می شود خیلی از محصولات مرتعی، کشاورزی و گلخانه ای توسط این زنبورها گرده افشانی شوند.
منفرد افزود: زنبورهای مخملی از سال ۱۹۶۹ در کشورهای بلژیک و هلند و بعد از آن در بعضی کشورهای اروپایی، آمریکایی و آسیایی تولید شده اند. این زنبورها هم خانواده زنبورهای عسل هستند ولی تفاوت های ظاهری، ساختاری و رفتارشناسی زیادی با آنها دارند. این تفاوت ها آنها را برای کاربرد در وضعیت محیط بسته و گرده افشانی محصولات گلخانه ای مناسب ساخته است.
وی با اشاره به اینکه کاربرد این زنبورها در گرده افشانی یکی از جنبه های کشاورزی مدرن است، اظهار داشت: زنبورهای گرده افشان برای آینده کشاورزی ایران بسیار مهم هستند. ما در آینده با بحران آب روبرو می شویم و باغداری و کشاورزی ما گلخانه ای می شود. در چنین آب و هوایی زنبورهای مخملی بسیار می توانند کمک کننده باشند.
مدیرعامل این شرکت دانش بنیان گفت: به استناد پژوهش های خارجی و داخلی افزایش میزان محصول در نتیجه استفاده از کلنی زنبورهای مخملی در گلخانه در محصولات مختلف بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد است که از نظر اقتصادی بسیار قابل توجه است. بعلاوه کیفیت میوه در مقایسه با سایر روش های گرده افشانی بهبود می یابد. این زنبورها می توانند گرده افشانی «وزوز» یا Buzzing را انجام دهند که در بعضی محصولات خاص مانند گوجه فرنگی کاملاً لازم است.
تولید زنبور اُسمیا
وی در ادامه به توانایی تولید این شرکت در پرورش زنبورهای گرده افشان باغات سیب و بادام (اُسمیا) نیز اشاره نمود و اظهار داشت: در ایران بیش از ۵۰۰ هزار هکتار باغات سیب و بادام وجود دارد. یکی از مشکلات باغات سیب و بادام در ایران عدم گرده افشانی است که با پرورش انبوه زنبورهای تخصصی امکان حل مشکل عدم یا کاهش گرده افشانی و تلقیح وجود دارد که این شرکت با داشتن دانش فنی تخصصی و تجربه پرورش انبوه زنبورهای گرده افشان گلخانه (زنبورهای مخملی) امکان تولید انبوه این زنبورها را در ایران دارد. با پرورش این گونه، مشکل عدم گرده افشانی یا کاهش گرده افشانی حل خواهد شد.
اگر این زنبورها را تولید نکنیم وابسته کشورهای دیگر می شویم
مدیرعامل تصریح کرد: کشورهای اروپایی درحال بررسی اینگونه زنبور (اُسمیا) هستند که قیمت آن هم اکنون در اروپا بالای چهار میلیون تومان است. آنها برنامه ریزی می کنند که اینگونه را وارد باغات سیب و بادام ما کنند و حتی از من خواستند که به آنها کمک کنم.
منفرد اظهار داشت: اروپایی ها برنامه دارند در صورتیکه ما در ایران این زنبور را داریم و می توانیم تولید نماییم چرا الان آنرا تولید نکنیم، بعدها مجبور می شویم که از خارج با چند برابر قیمت وارد نماییم.
وی اضافه کرد: برای تولید این محصولات بارها به وزارت جهاد و دانشگاه ها مراجعه کردیم اما می گفتند ما به زنبور مخملی نیاز نداریم و در اولویت نیست. این درحالی است که حالا اُسمیا در سوییس و بلژیک تولید می شود و برنامه دارند که چند سال دیگر آنرا وارد ایران و سایر کشورها کنند. بدین سان ما دراین زمینه به این کشورها وابسته می شویم. متاسفانه به سبب دانش کم، کارشناسان ما اهمیتی به این مساله نمی دهند و از جانب دیگر هم سرمایه گذاران روی موجودات زنده بسیار کم سرمایه گذاری می کنند.
مزایای زنبورهای مخملی و اُسمیا
منفرد درباره مزایای زنبورهای مخملی و اُسمیا اظهار داشت: با افزایش گرده افشانی و تلقیح کامل توسط زنبورهای مخملی و اُسمیا، عملکرد باغ بین ۳۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش می یابد.
وی اضافه کرد: جایگزین های موجود (زنبورهای عسل) دارای مشکلاتی هستند و با بهره گیری از آنها نتیجه مطلوب حاصل نمی گردد.
وی در اختیار قرارگرفتن سریع محصول، قیمت پایین تر آن نسبت به مشابه خارجی، جلوگیری از خروج ارز، ارائه محصول سالم به کشاورزان و گلخانه داران و ارائه خدمات بعد از فروش را از دیگر مزایای این محصول ایرانی عنوان نمود.
منفرد اظهار داشت: محصول خارجی ممکنست دارای کنه، ویروس و باکتری باشد که در آینده برای زنبور عسل و گیاهان ما مشکل بوجود آورد در صورتیکه محصول ایرانی این مشکلات را ندارد ضمن اینکه ما می توانیم مشاوره و خدمات بعد از فروش ارائه دهیم در صورتیکه شرکت های خارجی فقط اینجا نمایندگی دارند و نمی توانند خدماتی که ما می توانیم بدهیم، داشته باشند. اگر کُلُنی بهر دلیلی گرفتار مشکل شد، می توانیم سریع کُلُنی جدید جایگزین کرده و مشکلات آنها را حل نماییم.
برای حل مشکلات کشور به دانش بنیان ها بها دهیم
وی با اشاره به اینکه تولید داخلی نیازمند حمایت است تا پاسخگو بودن بازار داخلی بتواند به صادرات هم برسد که ارزآوری برای کشور داشته باشد اظهار داشت: باتوجه به رازهای پنهان پرورش تجاری این زنبورها، شرکت زیست گرده افشان دنا تنها شرکت تولید کننده این زنبورها در خاورمیانه و ایران است. بدین ترتیب امکان تولید نژاد بومی که سازگار با شرایط ایران است فراهم می شود.
منفرد درباره تحقق شعار سال اظهار داشت: برای حل مشکلات کشور راهی جز بها دادن به شرکت های دانش بنیان نیست. امسال رهبر معظم انقلاب این نام گذاری کردند که امیدوار هستم یک شروع باشد. مشکلات هر کشور باید از راه علم و دانش حل شود؛ بدین سبب کاملا منطقی است که دنبال شرکت های دانش بنیان باشیم.
وی اضافه کرد: برای تحقق این شعار بهتر است کارشناسان ما به قوانینی که مجلس و ارگان های دولتی وضع می کنند، بیشتر اهمیت دهند و اجازه دهند جوانان مملکت وارد این عرصه شوند و اشکالی هم ندارد که خطا کنند ولی این خطاها تولید را به جلو می برد و مشکلات کشور و اشتغال حل می شود.
منفرد اشاره کرد: کشوری می تواند ثروتمند شود که صادرات داشته باشد و ارز وارد کند. تا چه زمانی باید برای هر کالای کوچکی ارز دهیم و از خارج وارد نماییم بهتر است که خودمان تولید نماییم. ما چیزی کمتر از کشورهای دیگر نداریم.
منبع: مداربسته
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب