چرا همه توجه ها به قطب جنوب ماه معطوف شده است؟
مداربسته: بتازگی فرودگر چاندرایان-3 هند بر روی منطقه ای در قطب جنوب ماه فرود آمده و توجه آژانس های فضایی به طرز شایان توجهی به سمت قطب جنوب ماه معطوف شده است، حتی ناسا نیز می خواهد فضانوردان آرتمیس-3 را در آنجا فرود بیاورد، اما چرا این بخش از ماه تا این اندازه اهمیت پیدا کرده است؟
به گزارش مداربسته به نقل از ایسنا و به نقل از اسپیس، ماموریت چاندرایان-۳ هند روز چهارشنبه(۲۳ اوت) با موفقیت در نزدیکی قطب جنوب ماه فرود آمد. ماموریت سازمان تحقیقات فضایی هند(IRSO) نه فقط بدین سبب تاریخ ساز شد که بعد از اتحاد جماهیر شوروی، ایالات متحده و چین، تبدیل به چهارمین کشوری شد که با موفقیت روی ماه فرود آمده است، بلکه بدین سبب که نام هند را به عنوان نخستین کشوری که در قطب جنوب ماه فرود می آید، ثبت نمود.
اما ماموریت آژانس فضایی هند که از زمان فرود، یک ماه نورد رباتیک را برای شروع کاوش روی قطب جنوب ماه مستقر کرده است، در پیگیری اهداف خود تنها نیست.
در حدود سال ۲۰۲۵، ناسا به عنوان قسمتی از ماموریت آرتمیس ۳، می خواهد برای نخستین بار در ۵۰ سال اخیر، انسان را به ماه برساند. این سفر همین طور شامل نخستین زن و نخستین فرد رنگین پوستی است که روی ماه قدم برمی دارند. اما حتی قبل از آن، انتظار می رود ماه نورد کاوشگر تحقیقاتی کشف مواد فرّار یا وایپر(VIPER) قطب جنوب ماه را در سال ۲۰۲۴ طی یک ماموریت ۱۰۰ روزه کاوش کند.
چین با صنعت فضایی رو به رشد خود، از قطب جنوب قمر زمین دور نخواهد ماند. آژانس فضایی این کشور می خواهد ماموریت چانگ ای ۷(Chang'e 7) را در سال ۲۰۲۶ همراه با یک ماه نورد جدید به آنجا بفرستد.
علت این حد از علاقه مندی به قطب جنوب ماه چیست؟
گرانبهاترین کالای قطب جنوب ماه
علاقه به قطب جنوب ماه به عنوان محلی برای فرود عمدتاً به سبب وجود این واقعیت است که دانشمندان می دانند این منطقه میزبان آب به شکل یخ است. همانطور که می دانید آب برای حیات لازمست، اما کاربردهای دیگری نیز دارد. به عنوان مثال، می تواند به عنوان یک خنک کننده برای تجهیزات عمل کند و حتی سوخت موشک را تامین کند. استفاده از آب برای تولید سوخت موشک می تواند برای یک ماموریت مرحله ای به مریخ که روزی از ماه پرتاب می شود، مفید باشد.
این بدان معناست که وقتی آژانس های فضایی در مورد پایداری در فضا و همین طور دور بعدی ماموریت های فضایی سرنشین دار فکر می کنند، توانایی برداشت آب در محل در ماه برای نوشیدن، استفاده در دستگاه های خنک کننده یا حتی تجزیه آن به هیدروژن و اکسیژن و تامین هوای قابل تنفس یا سوخت ارزش بسیار زیادی پیدا می کند.
علاوه بر این، آب روی ماه دارای ارزش علمی منحصر به فردی است. می توان از آن به عنوان سابقه ای از کارهای زمین شناسی روی ماه مانند آتشفشان های قمری بهره برد و آب حتی می تواند به عنوان ردیاب برخورد سیارک ها عمل کند.
بااینکه آب در سراسر سطح ماه شناسایی شده است، بیشتر سیگنال های آب یخ زده از قطب ها می آیند.
در قطب جنوب ماه، تنها قله های مرتفع توسط نور خورشید روشن می شوند و مناطق کم ارتفاع بیشتری وجود دارند که بطور دائمی در سایه فرو رفته اند و به مفهوم واقعی کلمه تحت عنوان مناطق دائما در PSRs نامیده می شوند.
دما در این مناطق می تواند تا منفی ۴۱۸ درجه فارنهایت(منفی ۲۵۰ درجه سانتیگراد) کم شود که بسیار سردتر از سیاره پلوتون است. اما این بدان معناست که این مکان همین طور یک نقطه ایده آل برای حفظ یخ آب است.
هر مولکول آبی که وارد منطقه دائما در سایه شود، بلا فاصله منجمد می شود. این مولکوها به دام افتاده اند، برای اینکه برای تبخیر محیط خیلی سرد است. این آب سپس روی سطح می افتد و در آنجا با خاک قمری مخلوط می شود.
آژانس فضایی هند برای نخستین بار در کشف چنین آب قمری نقشی اساسی داشت. این آژانس فضایی در سال ۲۰۰۸ فضاپیمای چاندرایان-۱ را همراه با یک ابزار علمی ارائه شده توسط ناسا به نام نقشه بردار کانی شناسی ماه(M3) به مدار ماه فرستاد. این امر وجود یخ آب در داخل دهانه های قطب جنوب ماه را مشخص کرد.
سال بعد، در سال ۲۰۰۹، مدارگرد شناسایی ماه ناسا(LRO) عمدا همراه با ماهواره مشاهده و سنجش دهانه ماه(LCROSS) به یک دهانه تاریک در قطب جنوبی ماه برخورد کرد. این موجب ایجاد توده ای از زباله شد که LCROSS از آن عبور کرد و آنرا قادر ساخت تا یخ آبی را که در تاریکی پنهان شده بود، شناسایی کند.
با این وجود، نگرانی کوچکی وجود داشت که مولکول هیدروکسیل(OH) با مولکول آب(H2O) اشتباه گرفته شده باشد.
این نگرانی در سال ۲۰۲۰ هنگامی که فاش شد داده های تلسکوپ رصدخانه استراتوسفری ناسا برای نجوم فروسرخ(SOFIA) نخستین کشف بدون شبهه آب در قطب جنوب ماه را تایید کرده است، برطرف شد.
برمبنای داده های سوفیا، دانشمندان تخمین زدند که به ازای هر متر مکعب از خاک در قطب جنوب ماه، ۱۲ اونس آب وجود دارد.
بگفته انجمن سیاره ای، هنگام بررسی داده های چاندریان-۱ و مدارگرد شناسایی ماه، دو قطب ماه بیش از ۶۰۰ میلیون تن یخ آب را در خود جای داده اند. این برای پر کردن ۲۴۰ هزار استخر در اندازه المپیک کافی است.
بنابراین، با وجود چنین منبع فوق العاده ارزشمندی که در اطراف قطب جنوب ماه واقع شده است، جای شگفتی است که آژانس های فضایی قبل از فرود نرم ماموریت چاندرایان-۳ هند در این هفته روی قطب جنوب ماه، کاوشگرهای فضایی را به آنجا نرسانده بودند.
چرا قبل از این در قطب ماه فرود نیامده بودیم؟
فرود آمدن در نزدیکی قطب جنوب ماه آسان نیست و یکی از دلیلهای آن همان چیزی است که فرود در آنجا را در وهله اول بسیار مطلوب می کند. این مورد چیزی نیست جز ماهیت سایه دار قطب جنوب قمر زمین که به حفظ یخ آب کمک می نماید و این به مفهوم دشوار بودن فرود نرم در آنجا است.
بیشتر وسایل نقلیه ای که روی ماه فرود می آیند به دوربین ها متکی هستند تا نزدیک شدن نهایی به سطح ماه را هدایت کنند و از برخورد با موانع و خطراتی مانند سنگ ها یا دهانه ها جلوگیری نمایند.
فرود آمدن حتی در نواحی پر نور ماه نیز خطرناکست. تنها یک برخورد تصادفی به یک تخته سنگ برای سرنگونی یک فضاپیما و یک فرودگر کافی است و به فاجعه ای برای ماموریت ختم می شود.
بنابراین، خطر بطور قابل توجهی در قطب سایه دار جنوب ماه بیشتر می شود.
چنین خطری همین طور با این واقعیت که قطب جنوب ماه فاقد گستره وسیعی از زمینهای مسطح است که به عنوان مثال در استوای ماه یافت می شود، بیشتر می شود. سطح ماه در هر دو قطب به شدت شیب دار و صخره ای شناخته شده است.
علاوه بر این، قطب جنوب ماه حتی از زمین قابل مشاهده نیست.
این بدان معناست که دانش دانشمندان از آن کاملا به فضاپیماهایی وابسته است که به دور ماه می چرخند و اطلاعات دقیقی در مورد این منطقه و سطح آن جمع آوری کرده اند.
هر فضاپیمای قمری که بدنبال فرود در قطب جنوب ماه است، باید بتواند در مقابل دمای فوق العاده سرد موجود در آنجا مقاومت کند. علاوه بر این، فقدان نور خورشید که این دماها را ایجاد می کند، مشکل دیگری را نیز به وجود می آورد. یک ماه نورد که در یکی از مناطق دائما در سایه در قطب جنوب ماه قرار می گیرد، با خورشید تماس نخواهد داشت و بدین سبب نمی تواند برای به دست آوردن انرژی برای کار کردن به خورشید اتکا کند و در عوض باید منبع انرژی هسته ای داشته باشد.
مناطق دائما در سایه از دید زمین خارج می باشند و بدین سبب انتقال پیام ها به آن منطقه و از بخش کنترل ماموریت در مناطق سایه دار چالش برانگیز است.
ماموریت های آینده نقشه برداری از سطح قطب جنوب ماه را به مرحله کاملا جدیدی می رسانند، خصوصاً ماموریت وایپر بدنبال منابعی است که می تواند توسط خدمه برنامه آرتمیس استخراج شود و مورد بهره برداری قرار بگیرد.
علاوه بر این، مدارگردهای اطراف ماه درحال بررسی مناطق قطبی پرخطر مدار برای یافتن مناطق مناسب برای فرود هستند.
درست چند روز پیش از فرود تاریخ ساز چاندریان-۳، روسیه برنامه ریزی کرده بود که بعد از ۴۷ سال با کاوشگر لونا-۲۵ (Luna-25) که در روز ۱۰ اوت پرتاب شد، با شکوه به سطح ماه بازگردد. اما در روز ۱۹ اوت، روسکاسموس بوسیله تلگرام خود اعلام نمود که ارتباطش با ماموریت قطع شده است.
فضاپیمای لونا-۲۵ در حین آماده سازی برای فرود به سطح ماه برخورد کرده بود.
منبع: newcctv.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب